Δημοσιεύτηκε στον «Εξάντα» τον Ιούνιο του 2014.

Στις 12.5.2014 η Ολομέλεια του ΕΔΑΔ εξέδωσε μιαν ιστορική απόφαση με την οποία καταδικάζει την Τουρκία να πληρώσει στην Κύπρο ένα συμβολικό ποσό αποζημίωσης 30 εκατομμυρίων Ευρώ για τους συγγενείς των «αγνοουμένων» της τουρκικής εισβολής του 1974 και 60 εκατομμύρια Ευρώ για τους «εγκλωβισμένους» της Καρπασίας. Τα ποσά αυτά η Κυπριακή Δημοκρατία είναι υποχρεωμένη να τα μοιράσει στα ως άνω θύματα της τουρκικής εισβολής για την ηθική βλάβη που υπέστησαν.

Η απόφαση αυτή είναι συνέχεια της προηγούμενης, επίσης ιστορικής, απόφασης του ΕΔΑΔ της 10.5.2001 στην υπόθεση «Κύπρος εναντίον Τουρκίας», που με την σειρά της στηρίχθηκε σε μια σειρά Εκθέσεις (αυτές από 10.7.1976, 4.10.1983 και 4.6.1999) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που αποδίδουν στην Τουρκία καταπάτηση των εξής ανθρωπίνων δικαιωμάτων: την εκδίωξη των Ελληνοκυπρίων από τις εστίες τους στον Βορρά και την απαγόρευση επιστροφής εκεί άνω των 211.000 ανθρώπων, φόνους μεγάλης έκτασης και βιασμούς γυναικών σε ευρεία κλίμακα, παράνομες συλλήψεις, φυλακίσεις και κακοποιήσεις, στέρηση της περιουσίας σε εξαιρετικά μεγάλη έκταση, έλλειψη δυνατοτήτων δικαστικής προσφυγής, δυσμενείς διακρίσεις για φυλετικούς λόγους, άρνηση παροχής πληροφοριών για τους αγνοούμενους κλπ.

Στην τελευταία απόφαση από 12.5.2014 το ΕΔΑΔ ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Κύπρου να διευκρινίσει την σημασία μιας προηγούμενης απόφασής του, της απόφασης «Δημόπουλος και άλλοι» από 1.3.2010. Με την απόφαση «Δημόπουλος» το δικαστήριο είχε απορρίψει τις προσφυγές των συγκεκριμένων Ελληνοκυπρίων για στέρηση της περιουσίας τους στον κατεχόμενο Βορρά με το αιτιολογικό ότι δεν έχουν εξαντλήσει προηγουμένως τα εσωτερικά ένδικα μέσα της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» («ΤΔΒΚ»). Το ΕΔΑΔ παρατηρούσε επίσης στην απόφαση «Δημόπουλος» ότι με την πάροδο του χρόνου ελληνοκυπριακά περιουσιακά δικαιώματα στον Βορρά μπορεί να ατονούν υπέρ των δικαιωμάτων των νέων χρηστών, έτσι ώστε μια αποζημίωση, που τυχόν θα χορηγήσουν τα όργανα της «ΤΔΒΚ» στους παλιούς ιδιοκτήτες Ελληνοκυπρίους, θα μπορούσε πλέον να λύσει το πρόβλημα. Η απόφαση «Δημόπουλος», που ήρθε μετά από μια σειρά ευνοϊκών για τους Ελληνοκύπριους αποφάσεις του ίδιου δικαστηρίου («Λοϊζίδου», «Ξενίδη-Αρέστη», «Βαρνάβας κ.α.»), εξασθένισε σημαντικά την νομική θέση της Κύπρου και των Ελληνοκυπρίων. Με την τελευταία απόφαση της 12.5.2014 το ΕΔΑΔ διευκρίνισε ότι η απόφαση «Δημόπουλος» καθ’ εαυτή δεν έχει την έννοια ότι απαλλάσσεται η Τουρκία από την καταδίκη για την προσβολή των περιουσιακών δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων στην Βόρεια Κύπρο, προσβολή την οποία διαπράττει εκ νέου κάθε φορά που συμπράττει άμεσα ή έμμεσα στην εκποίηση της περιουσίας τους.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Αλλάζει κάτι στην πολιτική εικόνα που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία 40 χρόνια στην Κύπρο; Η απάντηση είναι πως όχι. Η Τουρκία αγνοεί συστηματικά όλες τις καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον της σε παγκόσμιο ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Έτσι ανήγγειλε αμέσως μετά την απόφαση της 12.5.2014 ότι δεν θα την εφαρμόσει. Η έλλειψη θέλησης ή η αδυναμία των διεθνών οργάνων να πιέσουν στ’ αλήθεια την Τουρκία τροφοδοτεί αυτήν την αδιαλλαξία. Μόνον αν η τουρκική συμπεριφορά στην Κύπρο (που έχει το προηγούμενό της στην γενοκτονία των Αρμενίων, των Ελλήνων του Πόντου και άλλων χριστιανικών πληθυσμών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έμεινε ατιμώρητη) καταδικαζόταν από ένα διεθνές δικαστήριο γι’ αυτό που πραγματικά είναι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δηλαδή έγκλημα πολέμου και έγκλημα κατά της ανθρωπότητας (ΙV Συμφωνία της Γενεύης του 1949, Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου1998), μόνον τότε θα μπορούσε ίσως να αλλάξει πραγματικά κάτι. Κάτι τέτοιο όμως φαίνεται προς το παρόν αδύνατο.